Çift danışmanlığı, çiftler arasında meydana gelen çeşitli sorunların farkına varmak, onları anlamlandırmak ve bu konu üzerine çözüme varılması konusunda bir uzmandan destek almaları sürecini belirten bir durumdur. Her insanın birbiriyle iletişimi ve içsel anlamda sorunları farklılık gösterebilmektedir. Bu sebepten bir uzmandan alacakları destek ile içlerinde bulundukları durumların neler olduğunu anlamak ve bu durumu çiftlerin kendi dinamiklerine uygun bir biçimde yorumlama sürecinden geçtikten sonra elde edilen sorunlar üzerine bir yol çizeceği durumdur denilebilir.
Çift danışmanlığı, çiftlerin içlerinden çıkamadıkları ve artık kısır döngü durumuna girmiş olan olayları ortak bir bakış açısı ile anlamlandırmaya çalışmak ve çiftlerin şimdi içlerinde bulunduğu rollerin ve buna karşı ortaya çıkan ve söylenmeyen beklentilerin neler olduğunu bulmaya ve bu durumu çiftlere ortak bir dil kullanarak içlerinde bulundukları iletişim kopukluğu, yanlış iletişim ve bu konuda nasıl daha farkındalıklı bir bakış açısı kazandırma konusunda yardımcı olabilmektedir.
Çift danışmanlığında bilinmesi gereken en önemli durumlardan biri seansın gizlilik esaslarıdır. Normal bireysel seanslarda gizlilik danışan ve psikolog arasında olurken çiftlerdeki durum bireysel olarak alınmaz. Seans gizliliği çiftler ve psikolog arasındadır. Yani çiftlerin bazı seansları bireysel çift görüşmesi olarak ele alınabilir. Burada konuşulan konular partnerlerin bir arada olduğu durumlarda paylaşılacaktır. Bireysel olarak psikolog ve tek danışan gizliliği olmamaktadır. Çiftler ve danışan olarak gizlilik esasları bulunmaktadır. Çünkü bireysellerde anlatılan konular çiftlerin anlaşmazlıkları konusunda önemli bilgiler taşıyabilmektedir.
Çiftlerle Çalışan Psikolog Ne Yapar?
Çiftler arasında meydana gelen olumsuz durumların, iletişim problemlerinin, rol karmaşalarının, kişilerden farklı beklentiler içerisinde olma durumlarının, partnerlerin birbirlerine anlatamadıkları ya da dile getiremedikleri ancak bir taraf için ilişkiyi oldukça zedeleyici bir durum ya da davranış içerisinde olma gibi durumlara tarafsız bir bakış açısı ile bakarak ortak düşünce süzgecinden geçirerek bu durumlar üzerine nasıl başa çıkabilecekleri konusunda yardımcı olmaktadır.
Belirli dinamiklerin şimdiki zamana etkilerini inceleyen terapist, bu durumla ilgili genel olayları, etkileyen durumları ve bu durumların nasıl çözüleceği gibi etkenleri göz önünde bulundurarak ve çeşitli ekollerin ilkesi gereği bazı işlemler gerçekleştirmektedir. Örneğin bilişsel davranışçı çift ve aile ekolünü benimsemekte olan psikologlar genellikle ödevlendirmeler şeklinde seansların yapısını oluşturur.
Çift Danışmanlığında En Yaygın Başvuru Belirtileri Nelerdir?
Çift danışmanlığında en yaygın olarak iletişim problemleri üzerinden başvuru yapılmaktadır. Aynı zamanda kişiler ilişki süreçleri içerisinde aile faktörleri, sadakat ve güven, finansal durumlar ve cinsellik temelleri üzerinde meydana gelen sorunları temel alarak danışmaya gelebilmektedir. Ancak bunların yanı sıra şu şekilde meydana gelen durumlar üzerinde başvuru yapmaktadırlar:
- Çiftlerden birinin zaman içerisinde diğer partnere karşı ilgi kayıpları yaşaması durumu,
- İlişki içerisinde sağlıklı sayılabilecek bir iletişimin artık olmaması,
- Sürekli tartışma içerisinde olma durumu ve aşırı sinirlilik,
- Cinsel yakınlığın zaman içerisinde oldukça azalması ya da kaybolması,
- Partner olarak yaşanılan ilişki içerisinde kayboluyormuş ya da tüm sorumluluğu kendi üzerinde olduğu hissi ile günlük yaşamda zorluk çekme,
- Partnerlerin arkadaşlarının ya da aile fertlerinin ilişki üzerinde baskı kurma ya da kontrol etme gibi durumlarının olması ve çiftlerin bu gibi durumlara hayır diyememesi,
- Partnerler arasında meydana gelen aldatma gibi durumların yaşanması ya da sadakatsizlik durumlarının sık sık meydana gelmesi,
- Ayrılık, boşanma, yer değiştirme, evlilik süreçleri içerisine girme gibi önemli adımlar atmadan önce daha sağlıklı bir karar vermek için,
- Çiftlerin dinamiklerine bakıldığında sevgi ve saygıda azalmalar gibi durumlar en çok başvuru nedenleri arasında olmaktadır.
Kimler Çift Danışmanlığı Almalıdır?
Çift danışmanlığını evli kişiler, nişanlı ya da sözlü kişiler veya sevgili aşamasında olan kişiler sıklıkla tercih etmelidir. Kimileri evlilik öncesinde bu duruma başvururken kimileri ise bir boşanma ya da ayrılık süreçlerinde destek almayı tercih edebilir. Bir diğer yandan hali hazırda sürmekte olan evlilik ya da bir beraberlik durumlarında herhangi bir şekilde meydana gelen ilişki dışı başka bir partnerle olan ilişki (aldatma), psikolojik ya da fiziksel şiddet ve bağımlılık gibi durumlarda süreç durdurularak bireysel psikolojik destek süreçlerine yönlendirme yapılabilmektedir.
Ne Zaman Çift Danışmanlığına Gidilmelidir?
Çiftler arasında iletişime dayalı sorunlar meydana gelmiş olabilir. Ancak bu sorunların uzun bir süreç boyu devam etmesi durumunda bu sürecin biteceğini beklemek ilişkiye daha da zarar verebilir. Örneğin evli çiftlerin kendi aralarında devam etmekte olan sorunlar karşısında boşanmaya kadar gittikten sonra birbirlerini sevdikleri için ilişkiyi sürdürmeye devam etmeleri ve bu süreçte herhangi bir uzmandan destek görmemeleri durumu meydana gelirse bu tip durumlarda kişiler oldukça sürece bağlı olarak yıpranabilmektedir.
Çift Danışmanlığında Hangi Ekoller Kullanılır?
Çift danışmanlığında oldukça farklı ekollerin olduğu bilinmektedir. Ayrıca süreç boyunca ekoller arası geçiş ya da destek alınabilir. Psikologlar yetkin olduğu ekolleri sizlere ilk seansta sunarak içeriğinde nelerin olacağını paylaşmaktadır. Her ekolün çok çeşitli dinamikler ve getirisi olabileceği için bu konuda deneyimli psikologlardan destek almanız daha iyi olacaktır. Türkiye’de genel olarak kullanılan alanlar şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Gottman Çift Terapisi
- Bilişsel Davranışçı Çift ve Aile Terapisi
- Psikanalitik Çift Terapisi
- Sistemik Çift Terapisi
- Duygu Odaklı Çift Terapisi
- Çözüm Odaklı Çift Terapisi olarak sıralanabilir.
Çift Danışmanlığının Ne Gibi Faydaları Olmaktadır?
Çift danışmanlığı özellikle çiftlerin içlerinden çıkamadıkları olay/durum, kişi ya da kişilerin etkisi dolayısıyla farkına varamadıkları hem dış etken hem de iç etkenler dolayısıyla yaşadıkları kısır döngülerden bir çıkış mekanizması olarak uygulanan bir yöntem olması pek çok faydayı da beraberinde getirmektedir. Faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Aynı zamanda psikolojik etkenler değerlendirildiğinde çift danışmanlığı bireylere farklı bir bakış açısı kazanmalarını sağlamaktadır.
- Çiftler, birbirlerinden gerçek anlamda beklediği durumların farkına varmadığı ya da tam olarak anlamlandıramadıkları için sorunlar yaşayabilmektedirler. Ancak seanslar sonrasında partnerler bu durumların ne olduğu ve diğer partnerden gerçekte bekledikleri şeylerin ne olduğunu fark etmelerine olanak sağlamaktadır,
- Kişiler partner olarak karşımıza çıksalar bile birbirlerinden bazı durumlarda rahatsız olabilirler. Ancak belki ilişki süresi yılları bulması ya da karşısındaki kişiyi kaybetme korkusu gibi durumların var olmasından dolayı partnerlerinde hoşlanmadıkları durumları dile getirememiş olabilir. Söylenmeyen rahatsız edici durumların çokluğu ve zaman içinde devam etmesi bir partneri yıpratırken bir müddet sonra karşılıklı yıpratılma sürecine girebilir. Bu durumda psikologlar çift seanslarının belirli kısımlarını bireysel olarak aldıklarında bu durumun farkına varabilir ve bunu üzerine çalışma sergilemektedir,
- Bazı çiftler ilişkileri içinde bireyselliği yutarak bir bütün haline gelebilirler. Bu durum bir tarafı oldukça rahatsız ederken (kısıtlayıcı davranışlar olarak ortaya çıkabilir) diğer tarafın bu durumdan memnun olduğu söylenebilir. Böyle bir durum psikolog tarafından fark edileceği için ilişkideki roller ve bireysellik üzerine çalışma sağlanarak daha sağlıklı bir ilişki yapısının temelleri atılabilmektedir.
- Çiftler birbirlerine bağımlı olarak yaşamak yerine kendi benliklerini bularak birbirlerine bireysel alan açtıkları için yine daha sağlıklı bir çift deneyimine sahip olabilir.
Çift Danışmanlığı İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Çift Danışmanlığı Ne Kadar Sürer?
Çİft danışmanlığının seans süreleri genellikle kullanılan ekole göre değişebilmektedir. kimi zaman 90 dakika olan bu süre kimi zaman 60 dakika olmaktadır. Genellikle haftalık olarak seanslar gerçekleşmektedir. Bu durumu belirleyen psikolog olmaktadır. Destek almak istediğiniz psikolog hangi ekol üzerinden ilerliyorsa bu durumu zaten size açıklayacaktır. Süreç hakkında bilgilendirme sağlaması muhtemel bir durumdur. Aynı zamanda başka bir ekole geçtiğinde ya da farklı ekolün bazı ilkelerinden yararlanabilme durumları söz konusu olduğunda bunlar sizlerle paylaşılacaktır.
Çift Danışmanlığında Kaç Seans Olur?
Çift danışmanlığının seans uzunluğu genellikle çiftlerin sorunlarına ve ilişki dinamiklerini bağlı olarak değişebileceği söylenebilir. Bunu terapist ve danışan ortak olarak belirlemektedir ancak kesin bir tarih belirtilemez. Çünkü ilk başta gelinen problem ile süreç içerisinde gerçekleşen problemler arasında farklılıklar oluşabilmektedir. O yüzden bu durum sürece bağlı olarak değişiklik gösterebileceğini söyleyebiliriz.
Çift Danışmanlığı Ne Kadar Etkili Olmaktadır?
Çift danışmanlığının etkili olması için seansa katılan kişilerin bu sürece inanmaları en önemli durumdur. Örneğin gelen çiftlerden biri sürekli olumsuz bir tavır sergilerse o zaman bu seanstan fayda beklemek olanaksızdır. Çünkü ikili bir dinamik şeklinde ilerlemesi gereken bu süreç tek taraflılığa itildiği için herhangi bir olumlu gelişmenin olması süreci zorlaştıracaktır. Haliyle zorla seansa gelen bir taraf için değişikliğin olması beklenemez. İki tarafın da bir şeylerin farkında olarak bu sürece başlamaları gerekmektedir.
Simay Okşan Oral
Uzman Psikolog
